Στα ιστορικά στοιχεία που αποδεικνύουν τη συμβολή της Χαλάστρας στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης αλλά και τη σημασίας της αναφέρθηκε ο Δήμαρχος Δέλτα κ. Ευθύμιος Φωτόπουλος καλωσορίζοντας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Διαβάστε παρακάτω ολόκληρη την ομιλία του.

Εξοχότατε Κύριε Πρόεδρε,

Σας καλωσορίζουμε στη γη της Μακεδονίας, του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στη γη του «Χαλαστραίου Λέοντα», όπως τον αναφέρει ο ποιητής Λυκόφρων.

Στη Μακεδονία που καλό είναι να μην ξεχνάμε ότι «είναι μία και ελληνική», όπως είχε δηλώσει ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής.

Σας καλωσορίζουμε στο Δήμο Δέλτα, στο Δήμο που πήρε το όνομά του από τα Δέλτα των ποταμών Αξιού, Γαλλικού, Λουδία και κρύβει μέσα του σπουδαίες ιστορίες γηγενών και προσφύγων μικρασιατών. Κρύβει μέσα του δυνάμεις σύγχρονες και αναπτυξιακές.

Σας καλωσορίζουμε στη Χαλάστρα

• μία από τις 26 πόλεις που το 315 π.Χ. γέννησαν τη Θεσσαλονίκη του Κάσσανδρου
• στη βυζαντινή έδρα της Επισκοπής Καμπανίας
• στη Χαλάστρα του Νταλιγκάρη, του Αναγνωστόπουλου, του Γράμπα, του Μαρκούδη, του Τσόκα, του Φώτη Τερζή και των άλλων Μακεδονομάχων που γέννησε αυτός ο τόπος.

Σας ευχαριστούμε για την παρουσία σας και τη συμβολή σας στην προσπάθεια που κάνουμε για την ανάδειξη της προσφοράς των κατοίκων της Χαλάστρας (Κουλιακιάς) προς την Πατρίδα στις 22-23 Οκτωβρίου 1912, οι οποίοι με νου και ψυχή κατασκεύασαν πλωτές γέφυρες στον πλημμυρισμένο Αξιό ποταμό για να διαβεί ο Ελληνικός Στρατός και να εισέλθει πρώτος ως απελευθερωτής στη Θεσσαλονίκη.

Και θέλω να ευχαριστήσω τα μέλη της οργανωτικής επιτροπής των φετινών Ελευθερίων που έκαναν σπουδαία δουλειά: τον πρώην Δήμαρχο Γρηγόρη Χαντέ που πρώτος ανέσυρε από την ιστορική μνήμη την κρίσιμη αυτή λεπτομέρεια, τον ερευνητή της τοπικής μας ιστορίας Θεόδωρο Γκλαβέρη, το εγγονό του Μακεδονομάχου Αναγνωστόπουλος Αλέξανδρο, τον βαθύ γνώστη των πηγών Μόσχο Μεσιάρη, τον διευθυντή του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα Βασίλη Νικόλτσιο, τον Αντιδήμαρχο Βαλάντη Παπαγεωργίου, την πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Μαριάνθη Δημοπούλου, αλλά και όσους βοήθησαν και βοηθούν σ’ αυτή την προσπάθεια. 

Κύριε Πρόεδρε,

Είναι πλέον αποδεκτή η σημασία των λεπτομερειών της «μεγάλης Ιστορίας». Λεπτομέρειες που μπορεί να είναι κρίσιμες και καθοριστικές για τους μεγάλους ιστορικούς σταθμούς.

Γενικώς πλέον αποδεκτή και η σημασία της τοπικής ιστορίας που, σε μια εποχή κακών προτύπων για όλους μας (μικρούς και μεγάλους), μπορεί να αναδεικνύει ως όπλα προόδου την ταπεινότητα, την εργατικότητα, την ανιδιοτέλεια, τον πατριωτισμό.

Η γεφύρωση του Αξιού αποδεικνύεται όχι μόνο από προφορικές μαρτυρίες αλλά και από τα έγγραφα του ελληνικού στρατού.

Η σημασία του συγκεκριμένου γεγονότος είναι εξαιρετικά μεγάλη, δεδομένης:

• της αδυναμίας των γεφυροσκευών του στρατού να είναι στην κατάλληλη θέση την κρίσιμη στιγμή
• της απειλής του βουλγαρικού στρατού να εισέλθει πριν τον ελληνικό στρατό στη Θεσσαλονίκη και
• του επακόλουθου κινδύνου να καταστεί ο Αξιός ποταμός το σύνορο του ελληνικού κράτους

Κύριε Πρόεδρε,

Τη νύχτα της Χαλάστρας, στις 21 προς 22 Οκτωβρίου 1912, όταν μετά από 500 χρόνια σκλαβιάς ήρθαν τα μαντάτα της λευτεριάς, στήθηκε ένα απίστευτο πανηγύρι υποδοχής των απελευθερωτών Ελλήνων στρατιωτών:  

Θα μου επιτρέψετε να διαβάσω ένα μικρό απόσπασμα από τη μαρτυρία της Βιργινίας Τζαλαμάνη, που ήταν 5 χρονών και έζησε τα γεγονότα. Λέξεις τις οποίες κάθε φορά που τις διαβάζω, νοιώθω κάτι από την ανατριχίλα της λύτρωσης που ένοιωσαν τότε εκείνοι οι άνθρωποι, οι παππούδες μας, οι πρόγονοί μας…   

«Από βραδίς ήρθε ένα μαντάτο. Έρχεται το ελληνικό. Όλοι ήταν όρθιοι. Δεν κοιμήθηκαν καθόλου εκείνη τη νύχτα. Άνδρες, γυναίκες, παιδιά. Όλοι περίμεναν να ‘ρθει το ελληνικό. Είχαν μεγάλη λαχτάρα. Όλος ο κόσμος βγήκε να υποδεχθεί τους στρατιώτες μας. Παπάδες, δάσκαλοι, μαθητές, όλο το χωριό ήταν στην υποδοχή και δεν ήξεραν τι να κάνουν από την χαρά τους. Μετά πήγαν όλοι στην αγορά, όπου δόθηκε το σύνθημα να περιποιηθούμε τους φαντάρους μας. Τότε όλα τα σπίτια είχανε φούρνους. Οι γυναίκες και τα κορίτσια άρχισαν να ζυμώνουν και να φτιάχνουν ψωμί και πίτες, ενώ άλλοι έσφαζαν αγελάδες, πρόβατα, κατσίκια, κόττες και γουρούνια. Οι φαντάροι έφαγαν, αλλά που θα κοιμηθούν τόσοι νοματαίοι; Τους μαζέψαμε στα σπίτια, άλλοι πήραν δύο, άλλοι τρεις, άλλοι δέκα. Μόνο που δεν τους έβαζαν να κοιμηθούν στις αποθήκες, αλλά στα σπίτια μέσα».  

Συναισθήματα που δυστυχώς σήμερα λείπουν ίσως γιατί όλα τα θεωρούμε «κεκτημένα». Όμως τα ιδανικά της ελευθερίας και, αν θέλετε, της δημοκρατίας δεν μπορεί παρά να είναι διαρκείς προσδοκίες και ο αγώνας γι’ αυτές αδιάλειπτος. Σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.

Κύριε Πρόεδρε,

Το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός της Χαλάστρας δεν έχει μάχη, δεν έχει αίμα, δεν έχει πεσόντες, δεν έχει στρατιώτες καν. Όμως έχει απλούς πολίτες, έχει ανιδιοτελή προσφορά, έχει ψυχή, έχει καθήκον. Έχει Ελλάδα! Είναι μια ιστορία που ενώνει!

Είναι μια ιστορία που δείχνει τι θα πει «πάνω απ’ όλα η πατρίδα», «πάνω απ’ όλα η ελευθερία»! «Πάνω απ’ όλα οι αρχές και τα ιδανικά». 

Οι Χαλαστρινοί έκαναν πράξη την ιστορική φράση που, 50 χρόνια αργότερα, είπε ο πρόεδρος Κέννεντι: «Αναρωτηθείτε όχι τι μπορεί η πατρίδα σας να κάνει για εσάς – αναρωτηθείτε τι μπορείτε εσείς να κάνετε για την πατρίδα σας».

Επιτρέψτε μου να κλείσω με τα λόγια του Νίκου Καζαντζάκη. Γιατί το μεγάλο χρέος της πατρίδας μας δεν είναι οικονομικό, αλλά αφορά αρχές και αξίες:

«Το πρώτο σου χρέος, εχτελώντας τη θητεία σου στη ράτσα, είναι να νιώσεις μέσα σου όλους τους προγόνους. Το δεύτερο, να φωτίσεις την ορμή τους και να συνεχίσεις το έργο τους. Το τρίτο σου χρέος, να παραδώσεις στο γιο τη μεγάλη εντολή να σε ξεπεράσει».

Αγωνιζόμαστε για το δεύτερο.

Υποσχόμαστε το τρίτο.

Σας ευχαριστώ.-

Στη σημασία της παρουσίας του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου στα Ελευθέρια της Χαλάστρας αναφέρθηκε ο Δήμαρχος Δέλτα κατά την ομιλία του στο Συνεδριακό Κέντρο Σίνδου για την ανακήρυξη του Προέδρου της Δημοκρατίας σε επίτιμο δημότη Δέλτα. 

Εξοχότατε Κύριε Πρόεδρε, 

Σας υποδεχόμαστε στο Δημοτικό Συμβούλιο, στη Σίνδο, την έδρα του Δήμου Δέλτα. Του Δήμου που τον αποτελούν εννιά χωριά και κωμοπόλεις: το Ανατολικό, η Βραχιά, τα Διαβατά, το Καλοχώρι, τα Κύμινα, η Νέα Μαγνησία, τα Νέα Μάλγαρα, η Σίνδος και η Χαλάστρα. Του Δήμου που πήρε το όνομά του από τα μοναδικής ομορφιάς δέλτα των ποταμών Αξιού, Γαλλικού και Λουδία τα οποία βρίσκονται στην επικράτειά μας.

Στο Δήμο που φιλοξενεί το μεγαλύτερο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα της χώρας (Αλεξάνδρειο Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης) και μία από τις μεγαλύτερες Βιομηχανικές Ζώνες (ΒΙ.ΠΕ. Θεσσαλονίκης και Βιομηχανικό Πάρκο Καλοχωρίου) και ευελπιστούμε και διεκδικούμε να φιλοξενεί σύντομα το χώρο μετεγκατάστασης της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.

Στο Δήμο που περιλαμβάνει έναν κάμπο – από τους μεγαλύτερους ορυζώνες της Ευρώπης– και μια παράκτια ζώνη που παράγει το 80% των μυδιών της χώρας. Στο Δήμο που αποτελεί το φυσικό «πάρκο» της αστικής Θεσσαλονίκης, ως η πιο κοντινή στην πόλη ύπαιθρος. Στο Δήμο που αποτελεί μία από τις πιο προνομιακές περιοχές της Μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης.

Τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, αποφασίσαμε ομόφωνα και σας ανακηρύσσουμε Επίτιμο Δημότη του Δήμου Δέλτα, τόσο για την εν γένει προσωπικότητα και προσφορά σας όσο και ως έκφραση ευχαριστιών για την υποστήριξη της προσπάθειάς μας να αναδείξουμε

α) την προσφορά των κατοίκων της Χαλάστρας (Κουλιακιάς) προς την Πατρίδα στις 22-23 Οκτωβρίου 1912, οι οποίοι με νου και ψυχή κατασκεύασαν γέφυρες στον πλημμυρισμένο Αξιό ποταμό για να διαβεί ο Ελληνικός Στρατός και να εισέλθει πρώτος ως απελευθερωτής στη Θεσσαλονίκη και 

β) τη συμβολή της Σίνδου ως πεδίου κρίσιμων διαπραγματεύσεων για την παράδοση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους στους Έλληνες στις 26 Οκτωβρίου 1912.

Α. Είναι παραδοχή των ιστορικών και των ερευνητών ότι χωρίς την έγκαιρη διάβαση του Αξιού ποταμού, δηλαδή χωρίς τη συμβολή των κατοίκων της Χαλάστρας, είναι πιθανό η τύχη της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας να ήταν διαφορετική και τα σύνορα της Ελλάδας μας να σταματούσαν στον Αξιό.

Β. Μετά το πέρασμα του Αξιού, οι ελληνικές μεραρχίες στρατοπέδευσαν στο Τεκελί (Σίνδος). Οι διαπραγματεύσεις για την παράδοση της Θεσσαλονίκης ήταν σκληρές.

1. Το μεσημέρι της 26ης Οκτωβρίου ο Αρχιστράτηγος έφυγε από το Τόψιν και κατευθύνθηκε προς Τεκελί, όπου στο σιδηροδρομικό σταθμό εγκατέστησε το Γενικό Στρατηγείο, όπως μαρτυρούν τα τηλεγραφήματα των ημερών.

2. Την ίδια μέρα στις 5.00 μ.μ. επιδόθηκε από το λοχαγό Κωνσταντίνο Μαζαράκη στον Αρχιστράτηγο –που βρισκόταν στο σταθμό του Τεκελί σύμφωνα με τη μαρτυρία του Ίωνα Δραγούμη- η επιστολή του Ταχσίν Πασά περί παράδοσης της Θεσσαλονίκης.

3. Εκεί τον βρήκε ο Βίκτωρ Δούσμανης τη πρωί της 27ης Οκτωβρίου για τη σύνταξη του πρωτοκόλλου παράδοσης. 

4. Από το γενικό στρατηγείο της Σίνδου ξεκίνησε με το τρένο για τη Θεσσαλονίκη, όπου ύψωσε την ελληνική σημαία στο Διοικητήριο, μετά από σχεδόν 500 χρόνια!

Εδώ λίγο πιο κάτω, στις γραμμές του τρένου, σώζεται ακόμη το κτίριο του παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού της Σίνδου, όπου έλαβαν χώρα όλα τα παραπάνω γεγονότα και το οποίο αποτέλεσε σημαντικό σημείο αναφοράς κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα.

Σε αυτό το κτίριο φιλοδοξούμε να στεγάσουμε το Μουσείο Ιστορίας του τόπου μας και ελπίζουμε να είστε σεις που θα το εγκαινιάσετε.

Κύριε Πρόεδρε,  

Η σημερινή σας παρουσία στο Δήμο Δέλτα είναι ένα μήνυμα αναγνώρισης της προσφοράς του κάθε ανώνυμου πολίτη στην πατρίδα, μήνυμα διαχρονικό και πάντοτε επίκαιρο.

Αλλά και προτροπή προς κάθε πολίτη να γνωρίσει την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας  του, του τόπου όπου ζει, των ανθρώπων αυτού του τόπου. Ιστορίες που το άθροισμά τους ορίζει την εθνική μας υπερηφάνεια.

Θέλω να σας ευχαριστήσω από καρδιάς για την παρουσία σας σήμερα εδώ, στο Δήμο Δέλτα.

Έναν τόπο με ιστορία μακραίωνη.

Με προσφορά σε όλους τους εθνικούς αγώνες.

Με προσφορά στην εθνική οικονομία.

Με προσφορά στο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας.

Έναν τόπο που, δυστυχώς, κατά τις τελευταίες δεκαετίες δεν αντιμετωπίστηκε από την τοπική και κεντρική πολιτική όπως του άρμοζε.

Που, εκτός των άλλων, εδώ και δεκαετίες υφίσταται άμεσα τις συνέπειες της αποβιομηχάνισης και, πρόσφατα, με την επιβολή των capital controls, η ΒΙΠΕ υπέστη νέα επιχειρηματική «μετανάστευση» – απόδραση από το νοσηρό οικονομικό περιβάλλον της χώρας.

Κύριε Πρόεδρε,

Η αυτοδιοίκηση πρέπει να ανακτήσει το ρόλο της στην πολιτική και στην κοινωνία.

Σε κάθε επίπεδο.

Δήμοι φτωχοί, Δήμοι χωρίς λόγο στις πολιτικές που αφορούν τις τοπικές κοινωνίες σημαίνει συγκεντρωτισμό και διατάραξη της δημοκρατικής λειτουργίας.

Γνωρίζοντας την ευαισθησία σας, προσωπική και επιστημονική, από το κορυφαίο βήμα λαϊκής έκφρασης όπως είναι αυτό του Δημοτικού Συμβουλίου, της «Βουλής των Δήμων», ζητώ –εκ μέρους των συνδημοτών μου- τη συνδρομή σας στα προαναφερθέντα ζητήματα. 

Παρακαλώ την Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου να αναγνώσει το ψήφισμα ανακήρυξης του Προέδρου της Δημοκρατίας κυρίου Προκοπίου Παυλοπούλου σε επίτιμο Δημότη Δήμου Δέλτα.